NGUYÊN LIỆU ĐAN LÁT THÂN THIỆN VỚI MÔI TRƯỜNG TỪ THÂN CÂY CHUỐI

Đã xây dựng được quy trình tạo nguyên liệu thân thiện với môi trường từ thân cây chuối dùng để đan lát đồ thủ công gia dụng. Quy trình này dễ thực hiện và giá thành rẻ: Điều kiện thích hợp là xử lý bằng dung dịch Ca(OH)2 bão hoà trong 12 giờ, rồi trung hoà bằng dung dịch HCl 1-2% trong khoảng 12 giờ, tiếp theo là tẩy trắng bằng dung dịch hỗn hợp H2O2 10% trong NaOH 0,5% trong 6 giờ, phơi khô tự nhiên và sấy chống mốc vật liệu sợi đan thu được bằng khí SO2 trong buồng kín trong 10 – 12 giờ. Nguyên vật liệu sử dụng để tạo ra sợi đan với chi phí ước tính cho 1 kg sợi đan lát chưa đến 15.000 đồng và có thể đan được 2-3 túi xách và đồ dùng khác nhau. Nghiên cứu này có nhiều điểm mới và sáng tạo thể hiện qua các yếu tố sau: + Quy trình xử lý phế phẩm nông nghiệp từ thân cây chuối đơn giản, phù hợp với điều kiện sinh sống của người dân, tạo ra được nguyên liệu đan lát thân thiện với môi trường nhằm tạo ra các sản phẩm có thể thay thế túi nilon, đồ nhựa dùng trong sinh hoạt hằng ngày, góp phần làm giảm thiểu rác thải nhựa. + Do vật liệu được lấy từ thân cây chuối sau khi thu hoạch, nên giá thành vật liệu đầu rất rẻ dẫn đến giá thành sản phẩm thấp hơn so với các vật liệu thân thiện với môi trường khác. + Vật liệu có độ bền cao trong điều kiện không khí ẩm, chống được nấm mốc. + Tạo vật liệu đan lát từ thân cây chuối thay thế nguồn nguyên liệu tre, mây, gỗ đang ngày càng cạn kiệt cho ngành sản xuất đồ thủ công. Tăng giá trị sử dụng và giá trị kinh tế của cây chuối, tạo sinh kế cộng đồng mới và tăng thêm thu nhập cho những người dân, đặc biệt là phối kết hợp Dèng tạo nên một nét bản sắc văn hóa của đồng bào các DTTS huyện A Lưới. + Tận dụng từ nguồn phế thải nông nghiệp là thân cây chuối sau khi đã thu hoạch giúp giảm thiểu thân cây chuối sau thu hoạch thải ra môi trường. Các sản phẩm sau khi sử dụng dễ dàng phân hủy hoặc có thể tái sử dụng, tẩy trắng làm mới sản phẩm. Nước thải từ quá trình chế tạo sợi đan dễ thu gom và xử lý, không gây nguy hại cho môi trường.

Với quy trình xử lý đơn giản, hóa chất rẻ, dễ tìm kiếm đề tài có thể nhân rộng để áp dụng cho các hộ gia đình, nhóm hộ gia đình hoặc hợp tác xã thu nhận đầu vào thân chuối và xử lý bẹ chuối theo các công đoạn để tạo đầu ra sợi đan thân thiện với môi trường cho người dân, tạo ra các sản phẩm đan lát thủ công gia dụng phục vụ cuộc sống của mình và tăng thêm thu nhập cho người dân. Với thời gian thử nghiệm sản phẩm và nguyên vật liệu bẹ đan trong gần 2 năm qua vẫn cho thấy sản phẩm vẫn có khả năng chống nấm mốc tốt, giữ được độ bền màu, độ bền kéo và có thể tồn tại được lâu dài. Sản phẩm đan lát từ thân cây chuối được tạo ra đã được học sinh ở trường THPT A Lưới và một số người dân sử dụng; nhận được nhiều phản hồi tích cực từ học sinh và người dân. Bên cạnh đó, nhóm thực hiện đề tại được sự cho phép đã trưng bày sản phẩm tại Chợ phiên A Lưới, chương trình đổi mới sáng tạo, tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường và giảm thiểu rác thải nhựa và đã nhận được nhiều sự chú ý của người dân và du khách. Vật liệu sợi đan từ vỏ thân cây chuối được nhóm thực hiện sử dụng để tạo ra các sản phẩm như túi xách đi học, giỏ đi chợ, các đồ thủ công gia dụng phục vụ cộng đồng các dân tộc A Lưới như đế lót nồi cơm, đế lót ly, om giữ nhiệt, lọ cắm hoa, rỗ đựng gia vị,...

Giải quyết một lượng lớn phế phẩm nông nghiệp từ vỏ thân cây chuối, góp phần bảo vệ môi trường, tạo nguyên liệu đan lát thân thiện với môi trường với quy trình xử lý đơn giản, các hộ gia đình có thể tự thực hiện để tạo ra các sản phẩm phục vụ cuộc sống hằng ngày như dùng túi xách để đi học, túi đi chợ, đồ dùng trang trí, đồ gia dụng trong gia đình. Nguyên liệu có thể thay thế một phần nilon, nhựa, góp phần giảm thiểu rác thải nhựa. Đồng thời có thể thay thế một phần nguyên liệu tre, nứa, mây, gỗ đang ngày càng cạn kiệt do đô thị hóa. Đề tài có khả năng nhân rộng trong toàn tỉnh và trong cả nước vì tính hiệu quả về mặt kinh tế, xã hội, môi trường và tận dụng được nguồn phế phẩm nông nghiệp ở địa phương. Đặc biệt vùng trồng chuối già lùn phổ biến với khoảng 400 hecta tại huyện A Lưới sẽ đóng góp vào làm tăng giá trị sử dụng và giá trị kinh tế của cây chuối, tạo sinh kế cộng đồng và tăng thêm thu nhập cho người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số huyện A Lưới. Với 1 kg sợi đan được tạo ra khoảng 15.000 đồng, ta có thể tạo ra được rất nhiều sản phẩm khác nhau. Nhóm thực hiện đã đến học hỏi nghề đan lát của những thợ thủ công địa phương và thông qua CLB đan lát truyền thống của nhà trường đã truyền tải về quy trình tạo sản phẩm đan lát đồ thủ công giới thiệu sản phẩm đến với những người dân, học sinh trong nhà trường và du khách.