Đây là giải pháp sáng tạo kỹ thuật của tác giả TS. Lê Đại Vương – Trường Cao đẳng Công nghiệp Huế và TS. Võ Văn Quốc Bảo – Trường Đại học Nông lâm Huế cùng các cộng sự vừa được Ban Tổ chức Hôi thị Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế lần thứ VIII trao giải Ba.
Công nghệ nano, một lĩnh vực mới và hấp dẫn của khoa học, cho phép nâng cao nghiên cứu trong nhiều lĩnh vực và khám phá công nghệ nano có thể mở ra nhiều hướng ứng dụng trong lĩnh vực công nghệ sinh học và nông nghiệp. Một trong số các hạt nano thân thiện với môi trường và con người được ứng dụng rộng rải hiện nay là nano bạc. Các hạt nano bạc có diện tích mặt rất lớn, gia tăng tiếp xúc của chúng với vi khuẩn hoặc nấm và nâng cao hiệu quả diệt khuẩn và diệt nấm.
Giải pháp sáng tạo kỹ thuật đã xác định được thành phần và tỷ lệ nguyên liệu phối trộn để chế tạo chế phẩm nano Ag/TBS/Chitosan, ứng dụng bảo quản quýt Hương Cần; Chế tạo màng phân hủy sinh học có khá năng kháng khuẩn có độ bền kéo đứt cao tương đương nhựa PE có khả năng kháng khuẩn, có thể ứng dụng màng này để chế tạo bao bì bảo quản quả tươi như cà chua.
Theo TS. Võ Văn Quốc Bảo tác giả của giải pháp cho biết: Ngày nay vấn đề an toàn thực phẩm (ATTP) luôn là một vấn đề nóng và nhận được nhiều sự quan tâm của các cơ quan chức năng quản lý nhà nước lẫn người dân; việc các thực phẩm sử dụng hóa chất bảo quản, trái cây, rau quả sử dụng hóa chất để bảo quản giữ tười lâu hơn; nhưng những chất bảo quản này rất có hại cho sức khỏe người tiêu dùng, nhưng vì lợi nhuận bất chấp tác hại của chúng người buôn bán vẫn sử dụng. Việc sử dụng những sản phẩm sạch, các chế phẩm sinh học để bảo quản sản phẩm đang được sự quan tâm hàng đầu của các nhà nghiên cứu khoa học. Ứng dụng nano bạc trong sản xuất chế phẩm màng bảo quản một số quả tươi là một giải pháp đáp ứng được yêu cầu giải quyết những thách thức trên.
Giải pháp được đánh giá cao bởi tính mới, tính sáng tạo, hiệu quả và khả năng ứng dụng:
Tạo ra chế phẩm sinh học từ nano bạc, chitosan và tinh bột sắn đảm bảo tính an toàn thực phẩm và thân thiện với môi trường và bước đầu ứng dụng chế phẩm sinh học này vào rau quả. Bước đầu đã được thử nghiệm thành công trong bảo quản quýt Hương Cần, cà chua. Bên cạnh đó đề tài đã ứng dụng công nghệ nano một lĩnh vực công nghệ mới và tiên tiến để cải thiện khả năng kháng khuẩn phòng trừ và tiêu diệt các loại vi rút, vi khuẩn, nấm bệnh gây kí sinh trên rau quả. hủy hoại môi trường đây là đề tài có tính mới và sáng tạo.
Một trong những ứng dụng thành công nhất của màng nano bạc/chitosan/tinh bột là bảo quản quýt Hương Cần ở tỉnh Thừa Thiên Huế. Theo kết quả nghiên cứu ứng dụng thấy quả quýt Hương Cần được phun chế phẩm nano có thể tươi lâu đến 37 ngày đồng thời vẫn giữ được độ ngọt, mùi vị và màu sắc của cam, so với chỉ 12 ngày nếu không bảo quản. Nhờ cách bảo quản “thân thiện với môi trường này”, mà quýt Hương Cần của Huế có thể được nhập khẩu hay vận chuyển đi xa là thời gian dài. Phương pháp sử dụng màng bảo quản quả tươi Ag/TBS/Chitosan đơn giản, dễ thực hiện, không tốn nhiều thời gian và công sức cho người nông dân. Qua đó giúp người dân hiểu hơn về màng phủ phân hủy sinh học có nguồn gốc hữu cơ không gây hại đến sức khoẻ con người và dể dàng phân hủy trong môi trường.
Ứng dụng nano bạc trong sản xuất chế phẩm màng bảo quản quả tươi đã mở ra một tiềm năng vô cùng lớn trong việc giải quyết vấn đề cấp bách an sinh xã hội không chỉ tại địa phương mà có thể áp dụng trên toàn quốc. Việc ứng dụng công nghệ trong sản xuất chế phẩm màng bảo quản quả tươi là một giải pháp mang lại hiệu quả kinh tế – xã hội, nâng cao đời sống của người dân.
Kết quả ứng dụng đối với quýt hương Cần cho thấy: Việc áp dụng chế phẩm màng bảo quản quả tươi sẽ hạn chế việc thu hoạch quýt Hương Cần trước thời điểm thu hoạch, đảm bảo các chỉ tiêu chất lượng và vitamin C trong quýt Hương Cần. Dể dàng vận chuyển, hạn chế dập nát; Tăng thời gian bảo quản quýt Hương Cần giải quyết vần đề bảo quản nông sản đáp ứng nhu cầu vận chuyển dài ngày hiện nay. Hạn chế thất thoát khối lượng, giữ được màu sắc và hương vị tự nhiên. Nâng cao hiệu quả kinh tế cho sản phẩm nông nghiệp. Đặc biệt, giải pháp mang lại hiệu quả kinh tế – xã hội, nâng cao đời sống của người dân, lại không gây ngộ độc cho con người và gây hủy hoại môi trường đồng thời nâng cao chất lượng và giá cả giải quyết vấn đề tăng thu nhập.
Giải pháp này hoàn toàn đáp ứng yêu cầu để áp dụng một giải pháp công nghệ phù hợp và hiệu quả, đó là: Dễ thực hiện, giá thành rẻ, hiệu quả kỹ thuật, kinh tế; khả năng cung ứng và an toàn. Giải pháp này có thể áp dụng hiệu quả trên các đối tượng như trái Thanh long, bưởi Thanh trà,…
Ứng dụng công nghệ nano bảo quản thực phẩm an toàn cho nông sản cũng như sức khỏe của người sản xuất và tiêu dùng. Quy trình công nghệ hoàn chỉnh không đòi hỏi kỹ thuật cao, hướng ứng dụng rộng và phù hợp với nhiều đối tượng. Đây là giải pháp công nghệ không những giúp cung cấp sản phẩm thực phẩm sạch mà còn góp phần bảo vệ môi trường và thay đổi thói quen lạm dụng thuốc hóa học của đại bộ phận bà con nông dân cần được ứng dụng rộng rãi.
Hồ Thành
