Có thể nói, nghiên cứu, sáng tạo có vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát triển của đất nước, tuy nhiên làm thế nào để các sản phẩm nghiên cứu sáng tạo được triển khai, ứng dụng rộng rãi trong đời sống xã hội vẫn còn là vấn đề mà đòi hỏi các cấp, các ngành liên quan cần phải thường xuyên quan tâm, chia sẻ.
Thực trạng nghiên cứu và ứng dụng kết quả nghiên cứu, sáng tạo
Sáng tạo và nghiên cứu khoa học công nghệ là khát khao, là nhiệt huyết của tuổi trẻ. Trong những năm qua, đã có nhiều công trình của các nhà nghiên cứu, sáng tạo trẻ mang tính thực tiễn cao, đáp ứng tốt nhu cầu phát triển của xã hội. Tuy nhiên, do thiếu thông tin hoặc không được tiếp cận với các chính sách ưu đãi nên những kết quả này vẫn chưa được lan tỏa, chưa được áp dụng rộng rãi trong đời sống, xã hội. Trên thực tế, cũng có nhiều cơ chế, chính sách được các cơ quan quản lý nhà nước phổ biến và hỗ trợ hàng năm, tuy nhiên hình thức hỗ trợ này thường thiên về các mỗi quan hệ quen biết hoặc các nhà nghiên cứu lớn tuổi có học vị học hàm cao, các nhà nghiên cứu trẻ tuổi rất khó tiếp cận được với các cơ chế, chính sách hỗ trợ này. Từ thực trạng trên, đòi hỏi cần tạo ra cầu nối giữa các bên liên quan như các nhà nghiên cứu, sáng tạo trẻ, nhà quản lý, doanh nghiệp để phục vụ mục tiêu: Giúp các nhà nghiên cứu, sáng tạo trẻ có đầy đủ thông tin về nhu cầu thực tiễn đặt ra cần giải quyết, cần nghiên cứu để đưa ra những giải pháp khoa học công nghệ hữu ích; Giúp các nhà quản lý, doanh nghiệp tiếp cận các công trình nghiên cứu và sản phẩm khoa học, từ đó đưa ra các chính sách hỗ trợ hoặc đầu tư để nghiên cứu, sản xuất thử nghiệm hay chuyển giao các kết quả nghiên cứu. Việc này sẽ giúp cho các sản phẩm nghiên cứu lan tỏa ra thị trường một cách nhanh nhất.
Giải pháp đẩy mạnh ứng dụng kết quả nghiên cứu, sáng tạo
Nhằm đẩy mạnh và hiện thực hóa các mục tiêu trên, trong thời gian tới các cấp các ngành liên quan cần áp dụng đồng bộ các giải pháp sau đây:
– Cần có các cuộc điều tra, khảo sát để nắm bắt nhu cầu thực tế của xã hội và cung cấp các nhu cầu này cho các nhà nghiên cứu, sáng tạo trẻ để họ nắm thông tin và hình thành nên các đề tài nghiên cứu, sáng tạo đáp ứng tốt nhu cầu xã hội. Để thực hiện việc này, các cơ quan khoa học như Sở Khoa học và công nghệ, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật,… cần đứng ra chủ trì bằng các hình thức như tiến hành các cuộc phỏng vấn sâu đối với các doanh nghiệp, người dân hay tổ chức các cuộc hội thảo, tọa đàm và mời các doanh nghiệp tới để họ nói ra các nhu cầu thực tế cần nghiên cứu.
– Giới thiệu, phổ biến rộng rãi các chính sách mới để các nhà nghiên cứu trẻ tiếp cận và vận dụng.
– Cần có các chính sách hỗ trợ cho việc đưa các sản phẩm nghiên cứu, sáng tạo ra thị trường. Đây là khâu khó nhất với các nhà nghiên cứu, sáng tạo trẻ. Chúng ta chưa quan tâm nhiều đến việc giúp các nhà nghiên cứu chuyển giao, thương mại hóa kết quả nghiên cứu, sáng tạo.
– Tạo môi trường để nhà nghiên cứu, sáng tạo trẻ có thể trưng bày, quảng bá sản phẩm nghiên cứu của mình, đồng thời để các nhà đầu tư, doanh nghiệp có thể tham quan và nhìn nhận về kết quả nghiên cứu, môi trường này sẽ là cơ hội quý báu không những giúp nhà nghiên cứu trẻ giới thiệu, quảng bá sản phẩm mà còn giúp họ bán sản phẩm ra thị trường.
– Xúc tiến các mối quan hệ để kết nối và giới thiệu cho các nhà nghiên cứu, sáng tạo trẻ một số đơn vị bảo trợ liên quan như nhà báo, luật sư, nhà bảo hộ trí tuệ,… (để bảo trợ thông tin) và các đơn vị quảng cáo chuyên nghiệp để đưa sản phẩm vào thị trường.
– Phát triển hệ thống các tổ chức dịch vụ chuyển giao công nghệ, các chợ công nghệ và có chương trình hỗ trợ đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ và thiết bị. Bảo đảm thực thi pháp luật về sở hữu trí tuệ, khai thác và sử dụng có hiệu quả các sáng chế. Tổ chức triển lãm giới thiệu các thành tựu đổi mới và sáng tạo khoa học và công nghệ. Ngoài ra, cần triển khai mạnh mẽ việc thành lập các doanh nghiệp khoa
học công nghệ và vườn ươm công nghệ, có chương trình hỗ trợ thương mại hóa công nghệ, có chính sách ưu đãi về thuế nhằm hỗ trợ chuyển giao công nghệ giữa các nhà khoa học và doanh nghiệp…
– Chính sách khen thưởng thỏa đáng đối với các nhà nghiên cứu trẻ có sản phẩm KHCN phục vụ cuộc sống, công tác khen thưởng được lồng ghép vào các dịp kỷ niệm Ngày khoa học và công nghệ Việt Nam, các chương trình tôn vinh trí thức khoa học công nghệ hàng năm với các tiêu chí cụ thể, đây sẽ là sự động viên lớn và khuyến khích tinh thần say mê sáng tạo và nghiên cứu khoa học của các nhà nghiên cứu, sáng tạo trẻ nói riêng và đội ngũ trí thức trẻ nói chung.
Kết luận
Có thể nói, nghiên cứu, sáng tạo có vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát triển của đất nước, tuy nhiên làm thế nào để các sản phẩm nghiên cứu sáng tạo được triển khai, ứng dụng rộng rãi trong đời sống xã hội vẫn còn là vấn đề mà đòi hỏi các cấp, các ngành liên quan cần phải thường xuyên quan tâm, chia sẻ. Tin rằng, nếu thực hiện đồng bộ các giải pháp nêu trên thì sản phẩm khoa học mà các nhà nghiên cứu, sáng tạo trẻ tạo ra sẽ rất phong phú và chất lượng hơn, đồng thời cũng là động lực để giúp các nhà nghiên cứu trẻ yên tâm nghiên cứu và sáng tạo. Hy vọng rằng, trong thời gian tới, các cơ quan quản lý khoa học sẽ có những chính sách, giải pháp phù hợp để xóa đi những rào cản, khó khăn, vướng mắc trong việc nghiên cứu cũng như việc triển khai, ứng kết quả nghiên cứu, sáng tạo vào cuộc sống của các nhà khoa học trẻ.
TRẦN MINH PHONG
Chủ nhiệm Câu lạc bộ Trí thức trẻ Huế
