Hoạt động Tư vấn, phản biện và giám định xã hội (TV, PB & GĐXH) đã được Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế (Liên hiệp hội) xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Liên hiệp hội. Điều này đã được xác định rõ trong các văn kiện của Đảng và các Chỉ thị, Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế, cũng như được quy định trong Điều lệ của Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam và Điều lệ của Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế.
Thời gian qua, hoạt động TV, PB & GĐXH được Liên hiệp hội rất chú trọng, đã cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn giúp lãnh đạo tỉnh có cơ sở định hướng, đề ra chiến lược phát triển kinh tế – xã hội phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Liên hiệp hội đã tiến hành tư vấn, phản biện các đồ án quy hoạch của tỉnh, như: “Quy hoạch điều chỉnh xây dựng vùng tỉnh Thừa Thiên Huế đến năm 2030 định hướng đến năm 2050”, “Quy hoạch cát, sỏi xây dựng trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế đến năm 2020 định hướng đến năm 2030”, “Quy hoạch chi tiết khu du lịch dịch vụ cao cấp Cồn Hến”, “Quy hoạch phát triển trạm thu phát sóng thông tin di động tỉnh Thừa Thiên Huế đến năm 2020”. Đặt biệt, năm 2016, Liên hiệp hội đã được UBND tỉnh giao làm nhiệm vụ tư vấn, phản biện độc lập Dự án Quy hoạch chi tiết hai bờ sông Hương và Dự án thí điểm tỉnh Thừa Thiên Huế.
Ngoài ra, hoạt động tư vấn, phản biện chuyên ngành của hội thành viên cũng đã phát huy vai trò của mình, như: Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị, Hội Kiến trúc sư, Hội Khoa học Lịch sử, Hội Đông y, Hội Luật gia … đã tham gia tư vấn và thẩm định nhiều đề án, dự án như: Quy hoạch, bảo tồn phát huy giá trị tổng thể Văn Thánh, Võ Thánh; Dự án tu bổ hệ thống kinh thành Huế; Kế hoạch xây dựng Thừa Thiên Huế xứng tầm là trung tâm văn hóa, du lịch đặc sắc … Các báo cáo phản biện và thẩm định của Liên hiệp hội đã được các cơ quan chủ quản và chủ đề án, dự án đánh giá cao.
Tuy nhiên, qua thực tiễn thực hiện nhiệm vụ hoạt động về công tác tư vấn, phản biện và giám định xã hội của Liên hiệp hội trong thời gian qua, vẫn còn tồn tại những hạn chế, khó khăn nhất định. Đó là:
Thứ nhất, việc thể chế hóa các cơ sở pháp lý về TV, PB & GĐXH của Đảng, nhà nước để tạo ra cơ chế, chính sách phù hợp, tạo điều kiện thuận lợi và động lực thúc đẩy phát huy hiệu quả việc khai thác tiềm năng trí tuệ của đội ngũ trí thức tham gia xây dựng và phát triển kinh tế – xã hội tỉnh chưa được thực hiện một cách hoàn chỉnh và hiệu quả như mong muốn.
Thứ hai, công tác tuyên truyền vận động về tầm quan trọng của công tác TV, PB & GĐXH đến đội ngũ trí thức, lãnh đạo tỉnh, lãnh đạo các sở, ban, ngành và các địa phương và xã hội chưa nhiều và chưa thường xuyên. Do đó, nhận thức về việc này của các sở ban ngành và các địa phương còn hạn chế nên ảnh hưởng rất nhiều đến công tác tư vấn, phản biện của Liên hiệp hội.
Thứ ba, hoạt động Tư vấn, phản biện và giám định xã hội là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Liên hiệp hội, tuy nhiên, sự quan tâm, chỉ đạo của các cấp lãnh đạo từ Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, UBND tỉnh, đến các sở, ban, ngành và các địa phương, để giao nhiệm vụ hay đặt hàng cho Liên hiệp hội và tạo điều kiện thuận lợi để Liên hiệp hội tổ chức thực hiện nhiệm vụ này chưa được quan tâm đúng mức.
Thứ tư, tính chủ động của Liên hiệp hội và đội ngũ trí thức trong việc đề xuất các nhiệm vụ TV, PB & GĐXH đối với các vấn đề về đường lối, chủ trương, chính sách quan trọng; chương trình, dự án lớn về khoa học và công nghệ, giáo dục và đào tạo; chính sách xây dựng đội ngũ trí thức trên địa bàn tỉnh chưa cao.
Thứ năm, công tác tư tưởng, tập hợp, đoàn kết đội ngũ trí thức, nâng cao năng lực thực hiện các nhiệm vụ TV, PB & GĐXH; tạo mối liêt kết, phối hợp chặt chẽ giữa Liên hiệp hội với các sở, ban, ngành và các địa phương để đẩy mạnh hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội của Liên hiệp hội và đội ngũ trí thức chưa được đẩy mạnh.
Thứ sáu, để tiếp tục phát huy tiềm năng của đội ngũ trí thức khoa học và cộng nghệ phục vụ phát triển kinh tế – xã hội tỉnh nhà, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế chưa phối hợp chặc chẽ hơn với Ủy ban MTTQVN tỉnh để chủ động đề xuất tham mưu cho Tỉnh ủy, Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Nhân dân tỉnh những vấn đề quan trọng về chủ trương chính sách, trước hết là những vấn đề liên quan đến KH&CN, giáo dục và đào tạo, chính sách đối với trí thức; phối hợp triển khai sâu rộng Quyết định số 217-QĐ/TW ngày 12/12/2013 của Bộ chính trị về việc ban hành Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị – xã hội.
Nhìn chung, hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế trong thời gian qua đã từng bước khẳng định vai trò, vị trí của mình, đã tập hợp các chuyên gia đóng góp ý kiến tư vấn, phản biện cho tỉnh trên nhiều lĩnh vực. Tuy nhiên, hoạt động này vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế và khó khăn nhất định, chưa thực hiện được nhiều công việc so với số lượng đội ngũ trí thức rất lớn của tỉnh đang có, nhằm để góp phần vào sự phát triển kinh tế xã hội của địa phương và của cả nước.
TS. Bùi Thắng
Phó Chủ tịch Thường trực
Liên hiệp các hội KH&KT tỉnh TT Huế