Vi khuẩn Burkholderia cepacia gây nhiễm khuẩn và hoại tử phổi

Vi khuẩn dưới kính hiển vi

Burkholderia cepacia được phát hiện lần đầu vào năm 1949, vi khuẩn Burkholderia cepacia là dạng mầm bệnh cơ hội, có thể gây viêm phổi nguy hiểm ở những người mắc tiền sử bệnh phổi từ trước, chẳng hạn xơ nang phổi.

Trong khi đa số trường hợp bệnh có thể chữa khỏi bằng việc kết hợp nhiều loại kháng sinh, B. cepacia cho thấy mức độ kháng cao với một số nhóm kháng sinh nhất định, cùng khả năng sống sót trong điều kiện khắc nghiệt.

Các nhà khoa học đang phải phát triển thêm những cách thức mới để chống lại vi khuẩn này khi mức độ kháng kháng sinh của chúng ngày càng tiến hóa.

Vi sinh

Phân loại của Burkholderia cepacia (trước đây là Pseudomonas) hiện có 18 loài vi khuẩn riêng biệt với sự phân bố môi trường rộng trong đất và thực vật, đặc biệt là thân ngầm (thân rễ). Các loài B.cepacia là vi khuẩn Gram âm, hình que, hiếu khí. Các sinh vật có thể sinh sôi nảy nở trong điều kiện dinh dưỡng tối thiểu và có thể tồn tại trong một số chất khử trùng.

Dịch tễ học

B. cepacia thường được phân lập từ môi trường tự nhiên, chủng phổ biến thường không liên quan đến nhiễm trùng ở người. Trong lịch sử được coi là một sinh vật gây bệnh thấp, B. cepacia có thể lây truyền từ người sang người ở cả hai nhóm chăm sóc y tế và không chăm sóc y tế, và ngay cả tiếp xúc trực tiếp và gián tiếp với dịch tiết. B. cepacia có thể tồn tại trong thời gian dài trong nước hoặc chất khử trùng.

B. cepacia xuất hiện vào cuối những năm 1970 như một tác nhân gây bệnh xơ nang phổi, kết hợp với sự suy giảm chức năng phổi và giảm tỷ lệ sống, đặc biệt là ở những người mắc bệnh phổi hoặc những người ghép phổi.

Lâm sàng

B. cepacia có liên quan đến cả nhiễm trùng và dịch tễ trong bệnh viện và các cơ sở chăm sóc sức khỏe khác, bao gồm nhiễm trùng máu liên quan bị ở bệnh nhân suy giảm miễn dịch, nhiễm trùng đường hô hấp dưới, đặc biệt liên quan đến các bệnh nhân sử dụng máy khí dung và thở máy, nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm màng não sơ sinh và áp xe não, nhiễm trùng vết thương, viêm phúc mạc, viêm khớp nhiễm khuẩn và nhiễm trùng mắt. B. cepacia là một nguyên nhân quan trọng gây nhiễm trùng đường hô hấp mãn tính ở người bị xơ nang phổi và viêm phổi, nhiễm trùng huyết, và áp xe mô mềm ở những người mắc bệnh u hạt mạn tính.

Điều trị

Theo nghiên các nghiên cứu thực nghiệm, các loại thuốc kháng sinh: Meropenem, ceftazidime, piperacillin, temocillin và trimethoprim-sulfamethoxazole có hoạt tính tốt nhất so với B. cepacia.

Trong trường hợp nhiễm trùng nặng cần kết hợp hai nhóm thuốc trimethoprim-sulfamethoxazole với một β-lactam (ví dụ, ceftazidime, piperacillin, meropenem) hoặc fluoroquinolone.

Dự phòng

Sự lây lan dịch bệnh của B. cepacia ở những bệnh nhân xơ nang phổi thường được kết hợp với các chủng B. cenocepacia. Gần đây, chủng B. delosa SLC6 gây ra sự bùng nổ lớn của nhiễm trùng phức tạp B. cepacia ở bệnh nhân nhi và người lớn tại một trung tâm chăm sóc xơ nang phổi lớn ở Hoa Kỳ. Những dịch này có thể lây truyền bệnh nhiều hơn hoặc thích nghi tốt hơn để gây nhiễm trùng ở người và có liên quan đến những bệnh nhân sức đề kháng kém.

TS. Nguyễn Đức Hoàng