Sinh ra và lớn lên vùng rốn lũ lụt của huyện Quảng Điền, hai em học sinh Hoàng Thị Diệu Huyền và Phan Thị Minh Trang của trường THCS Ngô Thế Lân, huyện Quảng Điền quá thấu hiễu nỗi vất vã của gia đình và người dân đã mày mò sáng chế “Hệ thống cảnh báo lũ ba cấp bằng đèn cảnh báo xoay và chuông” để giúp người dân có thể biết được thông tin chính xác mực nước lũ ở cấp báo động tại mọi thời điểm, ngay cả đêm khuya, khi người dân đang ngủ thì hệ thống cảnh báo lũ vẫn làm việc và phát đi tín hiệu nếu có mực nước lũ dâng lên bất ngờ.
Tác giả của sáng chế này chia sẻ: Hàng năm, khi mùa mưa về, mực nước các sông dâng cao gây nên hiện tượng lũ lụt ở quê em. Lũ lụt không những gây tác hại to lớn đối với sinh hoạt, tài sản, mùa màng, đời sống mà còn nguy hiểm đến tính mạng, do đó nó ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của người dân. Ngày nay, với công nghệ phát triển, người dân có thể xem thông tin lũ ở các sông qua các phương tiện đài, báo, internet…Với các thông tin này, họ có thể nắm được tình hình thời tiết và có kế hoạch chuẩn bị nhằm giảm tối đa thiệt hại do lũ gây nên. Tuy nhiên, hạn chế của loại thông tin này là không thông báo thường xuyên đến người dân, các tin tức dự báo thời tiết chỉ phát đi trong khung giờ. Mặc khác, lũ lụt diễn ra thì đồng thời điện cũng thường cũng bị sự cố. Vì vậy, đòi hỏi cần có giải pháp nào để khắc phục hạn chế này, bằng các kiến thức đã được học, nhóm chúng em đã chế tạo ra “Hệ Thống Cảnh Báo Lũ 3 Cấp Bằng Đèn Cảnh Báo Xoay Và Chuông” giúp người dân có thể biết được mực nước lũ ở các cấp báo động tại mọi thời điểm. Ngay cả đêm khuya, khi chúng ta đang ngủ hệ thống cảnh báo lũ vẫn làm việc và phát đi tín hiệu nếu có mực nước lũ dâng lên bất ngờ.
Với giải pháp cảnh báo lũ tự động và liên tực này này hoàn toàn có thể lắp đặt dễ dàng ở các vị trí sông, hồ, suối, các vị trí dễ dàng cho người dân có thể nhận biết tín hiệu một cách nhanh chóng. Khi hệ thống sông, suối, hồ trải dài trên một diện tích rộng lớn, người dân có thể lắp đặt nhiều hệ thống cảnh báo lũ cùng lúc. Hệ thống có thể hoạt động liên lục và chính xác vào mùa mưa. Khi cần bảo dưỡng, bảo trì hệ thống, chúng ta có thể tác động vào cơ cấu tạm dừng để kiểm tra tình trạng làm việc của các thiết bị, mạch điện.
Em Hoàng Thị Diệu Huyền cho biết thêm: Ưu điểm của hệ thống báo lũ này là chi phí thấp, lắp đặt toàn bộ các thiết bị chưa đến 800 nghìn đồng, cấu tạo đơn giản, dễ dàng vận hành và lắp đặt.
Mô hình hệ thống cảnh báo lũ ba cấp của hai em học sinh Hoàng Thị Diệu Huyền và Phan Thị Minh Trang
Về cấu tạo: Hệ thống gồm có hai bộ phận chính, khung mô hình làm bằng gỗ, có gắn 3 hộp đèn xoay, một công tắc điện cảm ứng tự chế và một nút nhấn tạm dừng. Hệ thống này kết nối hệ thống phao có tiếp điện, tương ứng với ba mức báo động cấp 1, cấp 2, và cấp 3; nguồn cấp điện, đây là nguồn điện sử dụng rất phổ biến và có thể lấy từ bình ắc kết nối qua 1 áp tô mát. Áp tô mát này có nhiệm vụ đóng cắt mạch điện xoay chiều khi quá
Nguyên lý hoạt động của hệ thống là để 3 phao điện vào một thùng nước, tượng trưng cho 3 phao đang thả trên sông, suối. Các phao điện có tiếp điểm gắn cố định nằm trên cạn.
Khi mực nước sông dâng lên mức báo động 1 thì 3 phao đều dâng, nhưng chỉ có phao 1 cho mức báo động 1. Đóng tiếp điểm, 2 phao còn lại không có tác động, đồng thời đèn cảnh báo cấp báo động 1 sáng lên và xoay.
Nếu nước sông tiếp tục dâng lên, phao 2 tương ứng với mức báo động 2, đóng tiếp điểm, đồng thời đèn cảnh báo mức 2 sáng lên.
Khi mực nước tiếp tục dâng lên đến mức báo động 3 thì phao 3 tác động và đồng thời đèn cảnh báo mức 3 có tích hợp còi hú được kích hoạt, đánh động cho người dân biết và khẩn cấp có biện pháp phòng tránh kịp thời, đặc biệt là khi nước lũ dâng cao vào ban đêm.
Hệ thống cảnh báo lũ ba cấp bằng đèn cảnh báo xoay và chuông của em Huyền và Trang rất hữu ích trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng về tầng suất, cường độ và tính khó lường của nó đối với các địa phương thường xuyên bị lũ lụt. Ban tổ chức Cuộc thi sáng tạo thanh thiếu, niên nhi đồng tỉnh Thừa Thiên Huế lần thứ X, năm 2017 đánh giá cao khả năng ứng dụng rộng rãi đề tài này.
Hồ Thành
