Tác giả: Nguyễn Phúc Ưng Viên
Nguyễn Phúc Ưng Viên (1941-2021) là hậu duệ chính thống của Đệ nhị chánh hệ, dòng họ Nguyễn Phúc tộc, gọi Vua Minh Mạng bằng Cố. Ông nổi tiếng là người nắm giữ nhiều bí mật, những bài thuốc bí truyền của hoàng gia triều Nguyễn, cũng là người nổi tiếng tinh thông về trầm hương, kỳ nam và các phương pháp chữa bệnh bằng thuốc Nam, dù bản thân tốt nghiệp bác sỹ Tây y ở nước ngoài. Nguyễn Phúc Ưng Viên rất quan tâm đến văn hóa truyền thống và có nhiều bài viết về chủ đề này. Dưới đây xin giới thiệu một bài viết rất thú vị của ông về Áo dài Việt Nam.
Người Việt Nam dù ở bất cứ nơi đâu đều tự hào với chiếc áo dài truyền thống. Tự hào vì có thể nói: trên thế giới không một dân tộc nào có được chiếc áo dài đẹp nhẹ nhàng, uyển chuyển, lãng mạng mà kín đáo… tiêu biểu cho quốc túy ở cả hai yếu tố vật thể và phi vật thể, bằng các đường nét chế tác đơn giản nhưng bay bổng mà con người dẫu mang màu da chủng tộc ngôn ngữ nào, không chung nền văn hóa, khi chiêm ngưỡng cũng phải ngẩn ngơ. Trong phạm vi bài viết này, người viết không đi sâu vào chi tiết nguồn gốc, xuất xứ những truyền thuyết, dật sử, pha trộn và tỷ sánh tượng trưng của, cũng không đề cập đến những cuộc trình diễn tôn vinh Áo Dài Việt Nam trong các lễ hội văn hóa tại Pháp, Nhật và một số nước khác.
Trong bài này người viết chỉ nêu bật một số điểm mang tính lịch sử, trong suốt quá trình tồn tại, gắn liền với những thời kỳ mở cõi cũng như chiến đấu chống ngoại xâm… để chiếc áo dài Nam – Nữ truyền thống trở thành di sản Văn Hiến Dân Tộc và Niềm Tự Hào Bất Diệt của nòi giống Lạc Hồng.
Theo nguồn sử liệu của Nguyễn Phúc Tộc thì chiếc Áo Dài Việt ra đời từ năm 1573, trong một giấc mơ của Tiên chúa Nguyễn Hoàng sau khi ông dẹp yên dư đảng nhà Mạc ở vùng Thuận Hóa.
Đến năm 1758, triều Chúa Võ vương Nguyễn Phúc Khoát, nhân mừng sự kiện Vua Chân Lạp Nặc Ông Tôn dâng đất đền ơn, Chúa bèn ban lệnh quy chuẩn y phục cho quan lại và dân chúng. Từ đó Áo Dài Việt năm thân với mẫu mã hoàn thiện được lưu truyền cho đến cuối triều Nguyễn. Để trình bày thế nào là Văn Hiến Quốc Túy, Di sản Vật Thể và Phi Vật Thể của Áo Dài Việt Nam, trước hết, xin lược qua một số sự kiện nổi bật mang đậm truyền thống tự hào dân tộc:
- Sự kiện bà Hoàng phi Chí lạc Hồ Thị Mừng tổ chức đội Nữ binh Áo dài chống Pháp dưới triều Vua Thành Thái.
- Sự kiện ông Nguyễn Phúc Quang (được người đời tôn kính là Ông Cả, còn có tên Nguyễn Kỳ Quang) là người trực tiếp nhận Hịch Cần Vương và Dụ của Vua Hàm Nghi. Ông cùng với Tú Phương (Lê Thành Phương) dựng cờ Cần Vương khởi nghĩa chống Pháp ở miền Trung, đặt căn cứ tại vùng Đầm Ô Loan thuộc thôn Chí Đức, xã An Cư, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Sau có người đàn ông ở thôn Đông Lộc, xã Hòa Thắng, huyện Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên lập mưu bắt Tú Phương giao nộp cho Pháp. Trong sự kiện này nhờ chiếc áo dài mà Tú Phương tương kế tựu kế, dùng kế khổ nhục, hy sinh thân mình để cứu nhiều nghĩa sĩ Cần Vương khỏi rơi vào tay giặc Pháp:
Ô Loan nước lặng như tờ
Thương người nghĩa sĩ dựng cờ Cần Vương
Trải bao gối đất màn sương
Một lòng vì nước quên thân bao người
Ai đem dòng máu đỏ tươi
Nhuộm hồng áo bạc rửa đời tang thương
Ngàn năm hùng khí Tú Phương
Hãi quân cướp nước, kinh phường buôn dân.
(Thơ Nguyễn Phúc Quang)
- Sự kiện bà Nguyễn Thị Bình- Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Chính phủ Cộng hòa Lâm thời Miền Nam Việt Nam với tầm vóc và tiếng nói quyết thắng của toàn dân tộc, qua hình ảnh chiếc áo dài bà mặc, trong cuộc đấu tranh ngoại giao căng thẳng kéo dài với Mỹ, đã tạo sức thuyết phục tuyệt đối không những trên bàn hội nghị Balê mà còn cả trong điện Vatican khi bà diện kiến Đức Giáo Hoàng…
Người viết dự tính viết khoảng rất nhiều bài bàn về áo dài các loại và về các trang y phối dụng trong suốt thời gian từ khi Đức Thái Tổ Gia Dũ Hoàng Đế Nguyễn Hoàng đánh dẹp Dư Đảng nhà Mạc ở vùng Ô Châu ác địa, và qua nhiều lần hoàn thiện từ triều Chúa Võ Nguyễn Phúc Khoát cho đến triều Vua Thành Thái.
Nhưng đã có rất nhiều ý kiến sau khi nhiều độc giả tiếp xúc với tôi, muốn tôi viết về cách chế tác bộ Áo dài Khăn đóng với những đặc điểm: Đường nét chế tác vật, lý tác động về mặt sinh học đối với sức khỏe trên cơ thể con người…
Dù vậy, bài này cũng chưa nói đến Khăn đóng mà có lẽ ít ai hiểu được Khăn đóng là gì! Ở đây chữ Đóng trong Khăn đóng không phải có nghĩa là đóng bộ hoặc tạo tác… và những quy chuẩn có tính cách tôn ti về khăn chữ Nhân, khăn chữ Nhất, màu sắc, loại tơ lụa của áo – khăn và trang y phôi dụng trong ngoài vv… Hẹn các bài sau tôi sẽ đề cập rõ ràng.
Tôi khẳng định, Áo Dài Việt là sản phẩm đúc kết rất đặc thù của lịch sử Văn hiến Văn minh Sức sống Việt! Điều đó thể hiện từ phương pháp chế tác, cách dùng, những tác động đối với sức khỏe và đời sống vv… chứ không hề có sự biến tấu từ y phục của người Hời (Chàm) và Xườn Sám của Tàu… Nó khác biệt hoàn toàn từ căn bản, và đây là vấn đề Lịch sử Văn Hiến rất đặc biệt, gắn liền với lịch sử mồ hôi nước mắt, máu xương trong công nghiệp mở cõi dựng nước và giữ nước bao đời của ông cha ta để có được dải giang sơn gấm vóc Việt của Dân tộc anh hùng ngày nay. Đừng nên để cho bất cứ kẻ nào dù với động cơ gì xúc phạm đến!!! Những giá trị Lịch sử Văn hiến Văn minh Sức sống Việt này chúng tôi sẽ cũng kiến giải ở những bài sau.
Nói về cách chế tác, tôi chỉ điểm qua một số điểm hết sức bình thường mà ngoài một số người vẫn kế thừa chính thống của Hoàng Tộc Nguyễn Phúc thì ít ai được biết.
Những điểm đặc trưng về những giá trị tác động sinh học đối với sức khỏe người mặc qua những đường nét chế tác vật lý như: Tay áo dài lẫn quần áo phối dụng bên trong, chiều dài tay áo được chấm dứt ở ngay huyệt Nội quan bên dưới cườm tay với độ dày có tính chất kích mở của nếp xếp các mối. Như đường thắt ngang dưới nách thì phải được thắt ngang huyệt Phế du và Tâm du sau vai. Những mối xếp và đường thắt ngang eo lưng phải kích mở ngay huyệt Vị du xuống Thận du. Nút thắt dây lưng quần phải kích mở ngay giữa hai huyệt Khí hải và Quan nguyên trước bụng. Ống quần với các nếp xếp phải kích mở ngay huyệt Túc thần thông xuống Hành gian dưới ống chân và bàn chân. Còn nút áo với năm hạt phải được bố trí theo đường đi của kinh lạc mà trong đó, hạt nút đầu tiên phải kích mở ngay huyệt Thiên đột vv…
Với phương pháp chế tác/thiết kế như thế, mặc áo dài thường xuyên và kết hợp với các bài thuốc như: Yết hầu đả thống đơn, Kiện tỳ bình vị tán, Ngự hàn tà kiện phế cao, Hồng dương Ôn thận và Triêu dương truyền thọ tửu, Thanh can dưỡng tạng và Thiên vương bổ tâm hoàn vv… sẽ giúp phòng trị rất hiệu quả một số bệnh sau: Viêm họng – Đẹn các loại, Viêm phế quản và các loại bệnh về phổi, Bệnh tiêu hóa, Đau lưng, Tim, Đau nửa đầu, Hen suyễn, Thiên thời vv… Cách ăn mặc với những phương dược phối hợp này từng là bí mật sức mạnh của dân quân Vương triều Nguyễn Phúc tộc mà trẻ già trai gái đều dùng được. Và đây cũng là bản sắc dân tộc rất đỗi tự hào. Khi liên tưởng và hiểu ra tại sao xưa kia cứ mỗi lần ta tiến cống, các triều đại phong kiến Trung Quốc cứ đòi cho bằng được phải có thầy thuốc và các thợ giỏi trong đó, có thợ may lành nghề hoặc những sách vở liên quan.
Nhưng hiện nay buồn thay! Các bệnh đơn giản thông thường như Viêm họng – Đẹn, Viêm phổi vv… nói trên, đã và đang làm cho không biết bao nhiều người già trẻ trai gái dở sống dở chết, tán gia bại sản trong các bệnh viện nhất là các bệnh nhi, mà trẻ em là tương lai rường cột nước nhà. Mà đáng lẽ ra nếu không mất gốc thì Dân tộc Việt đương đại không phải gánh chịu như thế.
Đến đây người viết dừng lại bài này với lời kết: Nên khẳng định Áo Dài Việt và trang y phối dụng của nó là của riêng Dân Tộc Việt từ đường nét chế tác vật lý, tác động sinh học đối với sức khỏe và sự phát triển hoàn hảo đối với cơ thể con người. Nó không hề biến tấu lai căng với bất cứ y phục nào của các dân tộc khác như Hời (Chàm) và Tàu vv… Nó đã hiện hữu suốt bề dầy lịch sử trên dưới 400 năm qua và đã được cả thế giới công nhận. Áo Dài còn là Dân Tộc Việt Nam còn. Bởi thế, nếu không hiểu biết thì chớ nên nhân danh lai căng mất gốc hoặc bất cứ ý niệm nào khác mà đi làm cái việc loạn ngữ bồi bút.
Hãy nên nhớ rằng với nhận thức đạo lý đơn giản nhất: Lịch sử là dấu vân tay trên căn cước thời gian và đời sống cũng như sự tồn tại phát triển của một quốc gia dân tộc.
Do đó, không vì yêu ghét hoặc bất cứ một mục đích gì mà đổi trắng thay đen, lộng giả thành chơn làm rối loạn đạo lý và sự thật, xúc phạm phẩm giá giống nòi. Những ai làm như thế chính là bọn tội đồ thiên cổ….Cả dân tộc ta sẽ không tha cho chúng!
