Giải pháp nâng cao chất lượng chất lượng phổ biến kiến thức của Liên hiệp hội Thừa Thiên Huế

Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Thừa Thiên Huế (Liên hiệp hội) có 45 hội thành viên, 10 tổ chức trực thuộc, gồm 08 trung tâm hoạt động theo luật khoa học và công nghệ (KHCN), 01 Câu lạc bộ và 01 nhóm đánh gia tác động môi trường xã hội (SEIA). Cơ quan thường trực của Liên hiệp hội Thừa Thiên Huế gồm Văn phòng, Ban Tư vấn, Phản biện và Giám định xã hội, Ban Thông tin và Phổ biến kiển thức với 10 biên chế. Hoạt động phổ biến kiến thức được Liên hiệp hội tổ chức thực hiện với đa dạng nội dung và hình thức. Sau đây là một số kênh thông tin mà Liên hiệp hội đã thực hiện với những kết quả đạt được:

Phổ biến kiến thức qua các Trang thông tin điện tử tổng hợp: Đây là kênh chuyển tải thông tin nhanh, nhạy và hiệu quả. Hiện nay hệ thống Liên hiệp hội Thừa Thiên Huế có 28 website, với số lượng truy cập lên đến hàng triệu lượt/năm. Trang tin điện tử tổng hợp của Liên hiệp hội Thừa Thiên Huế – husta.org bản tiếng việt, tiếng anh thường xuyên được nâng cấp, cải tiến hình thức và nội dung, không ngừng nâng cao chất lượng thông tin, cập nhật những tiến bộ khoa học kỹ thuật phục vụ tốt cho sản xuất và đời sống. Ngoài việc phản ánh những hoạt động của Liên hiệp hội, những vấn đề thời sự, chính trị, xã hội của địa phương, Website husta.org có nhiều chuyên mục được bạn đọc quan tâm, đặc biệt là chuyên mục chuyên mục Phổ biến kiến thức và chuyên mục Hỏi – đáp khoa học công nghệ. Thông qua các chuyên mục này, các nhà khoa học đã chuyển tải, giải đáp rất nhiều vấn đề khoa học kỹ thuật liên quan đến sản xuất và đời sống của bạn đọc, nhất là nông dân, học sinh, sinh viên. Số bạn đọc của trang thông tin điện tử của Liên hiệp hội không ngừng tăng lên, đến nay đã có hơn 3.000.000 lượt truy cập, thường xuyên có trên 50 người trực tuyến.

Truyền thông và phổ biến kiến thức thông qua Tạp chí, Bản tin Khoa học Kỹ thuật và các ấn phẩm truyền thông: Liên hiệp hội Thừa Thiên Huế có 01 tạp chí, 24 bản tin và tập san, ngày càng được cải tiến về nội dung và hình thức, tăng số lượng phát hành. Kênh thông tin này phản ánh các hoạt động của Liên hiệp hội, các hội thành viên và các đơn vị trực thuộc, giới thiệu các sự kiện nổi bật của tỉnh nhà, kết quả nghiên cứu, thực nghiệm khoa học, các thông tin khoa học, công nghệ mới, giống cây, giống con mới, các mô hình sản xuất mới, các vấn đề chăm sóc và bảo vệ sức khỏe…. Đây cũng là diễn đàn của đội ngũ trí thức Thừa Thiên Huế. Riêng tạp chí Huế Xưa và Nay, Bản tin Khoa học và Kỹ thuật ra định kì 02 tháng/số và phát hành đến tận trường THCS, THPT, đại học, cao đẳng, các phòng đọc sách hoặc thư viện thôn, xã, huyện. Qua đó, giúp người dân tiếp cận được các tiến bộ khoa học kỹ thuật, các mô hình sản xuất hiệu quả, góp phần nâng cao dân trí, xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, bảo vệ môi trường…

Phổ biến kiến thức thông qua hình thức nói chuyện khoa học kỹ thuật: Liên hiệp hội phối hợp Hội Người Cao tuổi tỉnh, Hội Nông dân tỉnh, các câu lạc bộ sinh viên, thanh niên và các tổ chức xã hội khác… tổ chức hàng trăm buổi nói chuyện chuyên đề về pháp luật, khoa học kỹ thuật, bảo vệ môi trường chăm sóc sức khoẻ, tình yêu, tình bạn, bình đẳng giới, sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục, phòng chống HIV/AIDS và các tệ nạn xã hội… Cho hàng ngàn lượt người tham gia: Người dân, phụ nữ, người cao tuổi, học sinh, sinh viên … Từ năm 2014, 2015 và 2016, Liên hiệp hội ký thỏa thuận với Hội Nông dân tỉnh thực hiện chương trình phổ biến kiến thức khoa học kỹ thuật cho nông dân toàn tỉnh đã thu hút sự tham gia hào hứng, tích cực của hơn 1.500 người qua hơn 40 buổi nói chuyện trực tiếp của các chuyên gia các lĩnh vực với người dân. Thông qua chương trình này, nhiều kiến thức khoa học kỹ thuật và mô hình sản xuất tốt đã được Liên hiệp hội phổ biến đến người nông dân, đáp ứng nhu cầu bức thiết trong sản xuất hiện tại. Các thông tin khoa học, tiến bộ kỹ thuật mới được áp dụng và phát huy hiệu quả.

Năm 2012, 2013, 2014 được sự tài trợ của tổ chức Bắc Âu trợ giúp Việt Nam (NAV/NCA) và Đại sứ quán Phần Lan tại Việt Nam, Paraff, Liên hiệp hội Thừa Thiên Huế đã phối hợp với các địa phương trong tỉnh tổ chức truyền thông về Biến đổi khí hậu, đặc biệt là chiến dịch truyền thông “Túi nilon hiểm họa của môi trường và sức khỏe”. Mỗi đợt chiến dịch kéo dài trong 03 tháng với nhiều hoạt động thiết thực như hội thảo, tọa đàm, tuyên truyền lưu động, phát hành hàng nghìn tờ rơi, poster, làm sạch môi trường, triển lãm các hoạt động sáng tạo, hội thi …Hoạt động này đã thu hút hàng ngàn người tham gia và đã tạo ra những tác động chuyển biến nhận thức trong nhân dân về các vấn đề liên quan.

Truyền thông và phổ biến kiến thức qua tập huấn, hội thảo: Tập huấn, hội thảo là kênh thông tin phổ biến kiến thức trực tiếp rất hiệu quả. Bình quân trong một năm hệ thống Liên hiệp hội tổ chức gần 100 lớp tập huấn, 50 hội thảo khoa học về các nội dung như: Kỹ thuật sản xuất, bảo vệ môi trường, bảo vệ và chăm sóc sức khỏe, nâng cao chuyên môn nghiệp vụ các chuyên ngành, tư vấn, phản biện các đề tài dự án, các qui hoạch, kế hoạch…thu hút hơn 5.000 lượt người tham dự.Ngoài ra, Liên hiệp hội Thừa Thiên Huế đã phối hợp với Đài Phát thanh và Truyền hình, Báo Thừa Thiên Huế thực hiện các chuyên mục phổ biến kiến thức khoa học kỹ thuật như: Chuyên mục Cộng đồng ứng phó với BĐKH, Vệ sinh an toàn thực phẩm, Sức khỏe sinh sản vị thành niên, Thanh niên, khoa học và cuộc sống, chuyên đề giới thiệu các công trình nghiên cứu sáng tạo được giải thưởng…riêng năm 2016 đã có phổ biến thông tin hơn 20 đề tài, giải pháp khoa học công nghệ hữu ích đạt giải cao trong các cuộc thi (Giải Thưởng, Hội thi, Cuộc thi).

Những kết quả đạt được là thành quả của sự nỗ lực thực hiện của các hội thành viên, các trung tâm trực thuộc và của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ của tỉnh nhà. Tuy nhiên, kết quả đạt được chưa thể hiện hết tiềm năng, năng lực của hệ thống Liên hiệp hội tỉnh và của đội ngũ trí thức tỉnh nhà. Để hoạt động phổ biến kiến thức của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế phát huy nội lực, huy động nguồn lực xã hội để công tác PBKT tiếp tục phát huy hiệu quả phục vụ sản xuất và đời sống, cần thực hiện đồng bộ những giải pháp sau:

Thứ nhất, Kiện toàn Ban thông tin và phổ biến kiến thức: Ban này phải có ít nhất là 03 người, trong đó 01 trưởng ban có chuyên môn và kinh nghiệm trên lĩnh vực truyền thông, 02 cán bộ phụ trách công tác truyền thông, phổ biến kiến thức có chuyên môn, nghiệp vụ về truyền thông. Ngoài số cán bộ biên chế, Ban này cần có lực lượng cộng tác viên thường xuyên là các nhà báo, nhà truyền thông và đội ngũ chuyên gia về khoa học kỹ thuật. Các tổ chức xã hội thuộc Liên hiệp hội phải có cán bộ truyền thông được đào tạo về chuyên môn nghiệp vụ.

Thứ hai, Xây dựng chiến lược hoạt động thông tin, phổ biến kiến thức: Mỗi tổ chức cần xây dựng chiến lược thực hiện nhiệm vụ phổ biến kiến thức cho từng thời kỳ, mỗi giai đoạn tập trung cho một chủ đề nào đó vừa phù hợp với tôn chỉ mục đích của tổ chức vừa đáp ứng yêu cầu của xã hội. Để làm tốt vấn đề này, đòi hỏi các tổ chức phải nhạy cảm, bắt mạch được các yêu cầu của cuộc sống. Trong chiến lược truyền thông, phổ biến kiến thức các tổ chức xã hội cần lưu ý giành một phần thích đáng cho nội dung truyền thông về tổ chức của mình. Ngoài ra, cần đẩy mạnh thực hiện kế hoạch truyền thông, phổ biến kiến thức theo các chuyên đề nhằm đáp ứng yêu cầu của cuộc sống.

Thứ ba, Đa dạng hóa các kênh thông tin, phổ biến kiến thức:

Phổ biến kiến thức qua các trang tin điện tử tổng hợp và các mạng xã hội: Để thực hiện tốt kênh thông tin này, các trang thông tin điện tử phải thực sự có sức thu hút, nội dung phong phú, hình thức hấp dẫn, nhanh nhạy, luôn cập nhật thông tin và tổ chức các hoạt động giao lưu, đối thoại với độc giả. Trong xu thế phát triển, các tổ chức xã hội cần đặc biệt lưu ý tổ chức tốt công tác truyền thông, phổ biến kiến thức qua các mạng xã hội.

Phổ biến kiến thức qua tạp chí, báo, bản tin và các ấn phẩm truyền thông khác: Phải không ngừng nâng cao chất lượng về nội dung và hình thức, nội dung ngắn gọn, súc tích, diễn đạt trong sáng, dễ hiểu, hình thức sinh động, ưa nhìn, cố gắng bám sát thực tiễn, xác định rõ ràng đối tượng đích của ấn phẩm để bắt mạch và đáp ứng nhu cầu của họ. Phát hành rộng rãi đến thư viện huyện, xã, phòng đọc sách và thư viện thôn.

Phổ biến kiến thức qua hình thức nói chuyện khoa học kỹ thuật: Đây là hình thức truyền thông rất có hiệu quả trong thời gian qua. Tuy nhiên, để công tác thông tin, phổ biến kiến thức được thực hiện một cách chủ động, thường xuyên, các tổ chức xã hội nên tổ chức ký kết phối hợp hoạt động thông tin phổ biến kiến thức với một đoàn thể hoặc một địa phương nào đó để phát huy thế mạnh hệ thống tổ chức của họ. Thực hiện nghiêm túc công tác khảo sát, đánh giá nhu cầu để xây dựng nội dung các chuyên đề sát thực tiễn. Định kỳ 06 tháng, tổ chức sơ kết, tổng kết đánh giá chương trình phối hợp để rút kinh nghiệm.

Phổ biến kiến thức qua truyền hình, phát thanh: Đây là kênh có số lượng người xem nhiều nhất, vì vậy, các tổ chức xã hội cần thường xuyên chủ động phối hợp với các đài truyền hình thực hiện các chuyên đề, chuyên mục truyền thông. Trong 4 năm qua, Cơ quan Liên hiệp hội đã thực hiện 70 chuyên đề, chuyên mục trên các đài phát thanh, truyền hình, báo Thừa Thiên Huế, chưa tính các phóng sự truyền hình, các buổi truyền hình trực tiếp các sự kiện.

Theo kết quả khảo sát từ dự án Nghiên cứu truyền thông BĐKH của BBC Media action: Truyền thông đại chúng là các kênh thông tin mà người dân ưa thích:

– Tuy nhiên hạn chế của truyền thông đại chúng là đối tượng truyền thông không được xác định hoặc quá rộng. Do đó, không TV: 99%

– Phát thanh: 41%

– Báo/tạp chí: 35%

– Internet: Đô thị 46%, nông thôn 14%

đáp ứng được nhu cầu sát thực của từng nhóm khán giả. Mặt khác, hiện nay có quá nhiều kênh TV, người dân thì quan tâm nhiều hơn đến thời sự và các chương trình giải trí. Đây chính là một thách thức của công tác thông tin, phổ biến kiến thưc.

Thứ tư, Tăng cường hợp tác quốc tế: Các tổ chức xã hội phải chủ động phối hợp với các địa phương xây dựng các dự án để tranh thủ nguồn lực cho hoạt động truyền thông từ các tổ chức phi chính phủ, các tổ chức quốc tế để huy động thêm nguồn lực phục vụ cho chiến lược phổ biến kiến thức của đơn vị.

Thứ năm, Tăng cường lãnh đạo công tác thông tin, phổ biến kiến thức: Công tác thông tin nói chung và phổ biến thông tin khoa học kỹ thuật là vấn đề luôn vận động theo hướng đổi mới, liên lục cập nhật và nhạy cảm. Do vậy, yếu tố lãnh đạo, chỉ đạo phải luôn đặt lên hàng đầu. Ngoài việc đảm bảo các điều kiện như kinh phí, con người, phải có sự quan tâm thực sự của lãnh đạo Liên hiệp hội và các tổ chức xã hội. Vai trò của lãnh đạo Liên hiệp hội và các tổ chức xã hội thể hiện ở chỗ tăng cường tìm kiếm thêm nguồn lực cho hoạt động, phân công cán bộ phụ trách, thường xuyên kiểm tra, giám sát hoạt động, điều phối hoạt động thông tin phổ biến kiến thức trong toàn hệ thống Liên hiệp hội…

Phổ biến kiến thức là nhiệm vụ quan trọng và rất thiết thực trong hoạt động của Liên hiệp hội, các tổ chức xã hội để phục vụ nhân dân, phát triển kinh tế xã hội. Tuy nhiên, hiện nay chúng ta thực hiện nhiệm vụ này trong hoàn cảnh bộ máy tổ chức, nhân lực của Liên hiệp hội và các tổ chức xã hội chưa hoàn thiện, các điều kiện hoạt động còn nhiều khó khăn. Do vậy, sự nỗ lực không ngừng, sự năng động, sáng tạo của đội ngũ cán bộ để tìm ra những giải pháp phù hợp với tình hình thực tiễn của mỗi địa phương là yếu tố quyết định sự thành công.

Huệ Nhân