Huế, tháng 11, năm 2017, trời mưa tầm tả, nước sông Hương dâng cao, chảy cuồn cuộn, đục ngầu, đang ngồi làm việc tại cơ quan, tôi nhận được lời mời qua điện thoại của anh Trương Công Nam, chủ tịch hội đồng quản trị công ty Cổ phần Xây dựng và Cấp nước Thừa Thiên Huế (HueWaco). Nhã ý của anh Nam là muốn mời lãnh đạo Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh đến thăm công trình sáng tạo vừa đạt giải nhất Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế lần thứ VIII, năm 2017.
Ông Trương Công Nam nhận giải Nhất Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế lần thứ VIII, năm 2017
Thú thật, tôi hơi ái ngại vì trời đang mưa khá nặng hạt. Tuy nhiên, anh Trương Công Nam thuyết phục tôi rằng: trời mưa, nước sông Hương đang lúc nhiều bùn nhất, mời các anh đến thăm để thấy hiệu quả xử lý bùn của “Bể lắng thông minh chất lượng cao”, công trình vừa đoạt giải thưởng. Lý lẻ đó đã thuyết phục chúng tôi. Và thế là 15h30 ngày 29 tháng 11, đoàn chúng tôi, gồm những nhà khoa học và lãnh đạo Liên hiệp hôi, đến nhà máy nước Quảng Tế để tận mắt nhìn những công trình sáng tạo của HueWaco. Ấn tượng đầu tiên của chúng tôi là quang cảnh của nhà máy rất đẹp, hoành tráng, ngăn nắp, nề nếp và hiện đại. Đây chỉ là một trong 32 nhà máy của HueWaco, tất cả đều có dấu ấn của khoa học và sáng tạo. Năm 2016, tổng doanh thu của công ty là 444 tỷ đồng, tổng giá trị tài sản của doanh nghiệp hơn 1000 tỷ một, những con số không hề nhỏ đối với địa phương. Tuy nhiên, điều đáng nói nhất là 90% người dân Thừa Thiên Huế đã được dùng nước an toàn và ngon do HueWaco cung cấp. Nguồn nước của HueWaco đã vượt phá Tam Giang đến với người dân ven biển từ Điền Hương đến Vinh Hiền, băng đồi núi đến với người dân Nam Đông, A Lưới. Chính nguồn nước của HueWaco đã âm thầm đóng góp cho an sinh xã hội, giảm bệnh tật, giảm nghèo, nâng cao sức khỏe, cải thiện giống nòi. Điều này mới thực sự lớn lao. Để làm nên những điều thần kỳ không thể không nói đến những công trình khoa học và sáng tạo mà công lao lớn nhất thuộc về thạc sỹ Trương Công Nam, một trong những cánh chim đầu đàn của ngành nước Thừa Thiên Huế. Chính niềm đam mê khoa học và sáng tạo đã giúp Công ty do anh lãnh đạo hoạt động rất có hiệu quả. Thạc sỹ Trương Công Nam và các cộng sự của mình đã đạt hàng chục giải thưởng sáng tạo kỹ thuật của tỉnh Thừa Thiên Huế và giải thưởng toàn quốc. Chỉ tính những năm gần đây, năm 2015, công trình “Nghiên cứu, ứng dụng giải pháp đảm bảo an toàn cho con người và môi trường chung quanh khi có sự cố rò rỉ khí clo” đạt giải nhất Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế. Năm 2016, công trình “Ứng dụng năng lương xanh cho nhà máy nước” đạt giải nhất giải thưởng Sáng tạo Khoa học và Công nghệ tỉnh Thừa Thiên Huế và giải nhất giải thưởng Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Năm 2017, ThS. Trương Công Nam cùng với các cộng sự là kỹ sư Trần Văn Thọ và cử nhân Mai Văn Tấn đã tham gia dự thi đề tài: “Nghiên cứu bể lắng thảm bùn thông minh chất lượng cao” và đạt giải nhất Hội thi Sáng tao Kỹ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế.
Đây là công trình sáng kiến cải tiến kỹ thuật có giá trị đã được nhóm tác giả nghiên cứu thành công và áp dụng tại nhà máy Quảng Tế 1, Quảng Tế 2-DN1, Quảng Tế 2-DN2 và nhà máy Tứ Hạ. Giải pháp công nghệ này giúp cho HueWaco thực hiện công tác nâng cấp cải tạo các nhà máy hiện có nhằm nâng cao hiệu quả xử lý nước, nâng cao chất lượng nước, đảm bảo cấp nước an toàn và ngon, giảm chi phí vận hành, chi phí thay thế, bảo dưỡng hàng năm. Mặt khác, đây cũng là giải pháp để HueWaco tiến hành thiết kế, thi công cho các công trình cấp nước mới trong tương lai để nâng cao chất lượng nước và giảm chi phí đầu tư, xây dựng.
Công trình này là loại bể lắng multiflo đầu tiên được cải tiến kết hợp bể lắng trong có tầng cặn lơ lửng nhằm nâng cao hiệu quả lắng và chất lượng nước sau lắng, đồng thời áp dụng nhiều sáng kiến mới trong công đoạn khuấy trộn hóa chất, tạo bông cặn, giám sát tầng cặn lơ lửng, châm bổ sung cặn, thu cặn, nén cặn, xả cặn tự động, tạo nên một công nghệ lắng mới có hiệu quả cao, chi phí đầu tư thấp và thân thiện với môi trường. Công nghệ này ứng dụng nguyên lý thủy lực cho toàn bộ các công đoạn mà không sử dụng bất cứ loại năng lượng nào khác. Công nghệ này còn thể hiện tính sáng tạo ở chỗ đã tích hợp các quá trình khuấy trộn, phản ứng tạo bông cặn, lắng cặn, thu cặn, nén cặn vào cùng một khối công trình. Cải tiến phương pháp thu và nén cặn bằng cách lắp giàn ống thu đều trên toàn bộ bề mặt của tầng cặn và đưa cặn sang bể nén cặn nhờ quá trình thu liên tục lớp nước trong của bể nén cặn đưa sang bể lọc. Quá trình này hoàn toàn tự động. Phương pháp thu cặn trên tầng mặt của lớp cặn lơ lửng, giúp cho tầng cặn duy trì ổn định chức năng hấp thu cặn mới, nên lớp cặn luôn ổn định và đồng đều trên toàn bể lắng, giúp nâng cao hiệu quả xử lý nước. Hệ thống thu nước bề mặt đầu bể lắng đưa sang ngăn chứa cặn giúp điều hòa lớp cặn dưới bể lắng đều hơn, tránh hiện tượng cặn dày cục bộ phía cuối bể lắng. Trên mỗi bể lắng, lắp 12 điểm lấy mẫu ở lớp cặn lơ lửng theo 3 tầng từ đầu đến cuối bể nên lớp cặn được kiểm soát chính xác hơn. Cặn sinh ra trong quá trình xử lý được thu và nén lại ở ngăn chứa đến khi đạt nồng độ yêu cầu của máy ép bùn mới được xả ra, giúp tiết kiệm nước xả cặn và thời gian xử lý cặn trước khi đưa vào máy ép. Cải tiến hệ thống châm cặn bổ sung vào lớp cặn lơ lửng bằng cách lắp đặt máy bơm hút cặn đậm đặc từ ngăn chứa cặn đưa trực tiếp vào phía dưới lớp cặn khi bể lắng có hiện tượng suy giảm nồng độ cặn.
Sáng kiến này đã giúp HueWaco tiết kiệm tối đa chi phí đầu tư xây dựng công trình, chi phí đầu tư máy khuấy, máy cào bùn và hệ thồng Scada điều khiển, tiết kiệm chi phí điện năng cho hệ thống máy khuấy, máy cào bùn và quá trình rửa bể lọc, tiết kiệm hóa chất xử lý nước, tiết kiệm chi phí vận hành và duy tu bảo dưỡng. Giải pháp công nghệ này cũng mang đến cho khách hàng nguồn nước đảm bảo tiêu chuẩn nước an toàn và ngon, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của cộng đồng, giảm tỉ lệ bệnh tật liên quan đến nước. Giải pháp công nghệ này có khả năng áp dụng rộng rãi cho tất cả các công trình cấp nước, xử lý nước thải, nuôi trồng thủy sản trong nước và thế giới.
Những thành quả của HueWaco đã trực tiếp đóng góp vào quá trình phát triển của tỉnh Thừa Thiên Huế. Đó là kết tinh giá trị của nhiều thế hệ cán bộ, công nhân ngành xây dựng và cấp nước Thừa Thiên Huế. Tuy nhiên, dấu ấn mạnh nhất vẫn là ThS. Trương Công Nam, chủ tịch hội đồng quản trị HueWaco, một doanh nhân đam mê khoa học và sáng tạo.
Trần Giải