Tác giả: Thuỷ Tiên dịch và tổng hợp, Thuỷ Tiên dịch và tổng hợp
Ngày Nước Thế giới năm nay 2024, với chủ đề “Nước cho hòa bình” do Liên Hợp Quốc phát động, nhấn mạnh vai trò quan trọng của tài nguyên nước trong việc duy trì sự ổn định và thịnh vượng toàn cầu.
Nước là sự sống. Tuy nhiên, khi dân số thế giới tăng nhanh và biến đổi khí hậu làm hạn hán gia tăng, hơn 2 tỷ người vẫn không được tiếp cận với nước uống sạch và an toàn. Đến năm 2030, tình trạng khan hiếm nước có thể khiến hơn 700 triệu người phải di dời. Từ những căn bệnh chết người đến nạn đói, suy thoái kinh tế đến khủng bố, cuộc khủng hoảng nước toàn cầu có nguy cơ cắt đứt sợi dây gắn kết các cộng đồng với nhau. Nguồn tài nguyên được phân bổ khắp nơi nhưng không đồng đều này nhấn mạnh sự phụ thuộc bấp bênh đang ràng buộc tất cả các quốc gia và hệ sinh thái, đồng thời cho thấy sự cần thiết cấp bách của hành động tập thể mạnh mẽ để thúc đẩy an ninh nước toàn cầu và ngăn chặn các thảm họa nhân đạo, sức khỏe, kinh tế và chính trị mà sự căng thẳng về tài nguyên nước không được kiểm soát sẽ đem lại.
Hàng năm, Ngày Nước Thế giới (22 tháng 3) nhằm nâng cao nhận thức và truyền cảm hứng hành động để giải quyết cuộc khủng hoảng về nước và vệ sinh. Đây là sự tuân thủ của Liên Hợp Quốc, do UN-Water điều phối và do một hoặc nhiều Thành viên và Đối tác của UN-Water lãnh đạo với nhiệm vụ liên quan. Chủ đề này được UN-Water đề xuất trước và phù hợp với ấn phẩm hàng năm của Báo cáo Phát triển Nước Thế giới của Liên hợp quốc, do UNESCO thay mặt cho UN-Water xuất bản, với sự điều phối sản xuất của Chương trình Đánh giá Nước Thế giới của UNESCO (WWAP). Năm 2024, chủ đề của Ngày Nước Thế giới là “Tận dụng nước vì hòa bình” và tên của Báo cáo Phát triển Nước Thế giới là “Tận dụng Nước vì Hòa bình và Thịnh vượng”. Chiến dịch Ngày Nước Thế giới được gọi đơn giản là ‘Nước cho Hòa bình’.
‘Nước cho hòa bình’
Nước có thể tạo ra hòa bình hoặc châm ngòi cho các cuộc xung đột.
Sự khan hiếm nước hoặc ô nhiễm nước, cũng như sự không công bằng trong việc tiếp cận nước, có thể gây ra căng thẳng giữa các cộng đồng và quốc gia. Hiện tại, gần 703 triệu người không được tiếp cận với nước – khoảng 1 trong số 10 người trên hành tinh – và hơn 2 tỷ người không có dịch vụ nước uống an toàn. Liên Hợp Quốc dự đoán đến năm 2025, 1,8 tỷ người sẽ sống ở các quốc gia hoặc khu vực khan hiếm nước tuyệt đối. Cuộc khủng hoảng này gây ra tác động sâu rộng đến nhiều lĩnh vực, bao gồm sức khỏe toàn cầu, an ninh lương thực, giáo dục, kinh tế và chính trị. Nguyên nhân khủng hoảng do nhiều yếu tố, bao gồm dân số tăng, mức tiêu thụ nước gia tăng, quản lý tài nguyên kém, biến đổi khí hậu, ô nhiễm và bất bình đẳng: Dân số thế giới tăng nhanh tạo ra nhu cầu lớn hơn về nước ngọt hữu hạn; Sử dụng nước trong nông nghiệp, công nghiệp và sinh hoạt làm cạn kiệt nguồn nước ngầm nhanh hơn so với việc tái tạo; Biến đổi khí hậu cũng làm giảm nguồn nước tái tạo ở nhiều nơi trên thế giới; Ở các quốc gia kém phát triển, thiếu cơ sở hạ tầng, tham nhũng và bất bình đẳng khiến nhiều người không có khả năng tiếp cận nước sạch; Ô nhiễm từ các nguồn khác nhau cũng đe dọa chất lượng và an toàn của nước…
Hợp tác về nước có vai trò quan trọng trong việc đối phó với các hiện tượng thời tiết cực đoan và giúp dân cư giảm thiểu và thích nghi với biến đổi khí hậu. Sức khỏe cộng đồng, thịnh vượng kinh tế, hệ thống lương thực và năng lượng, cũng như tính toàn vẹn môi trường đều phụ thuộc vào việc quản lý nước công bằng và hiệu quả. Việc đảm bảo khả năng tiếp cận nước và vệ sinh một cách bình đẳng và công bằng có thể tạo ra tác động tích cực trên toàn xã hội.
Có thể nói, hợp tác hòa bình về vấn đề nước có thể tạo ra sự hòa bình trên mọi lĩnh vực. Hợp tác để cân bằng quyền và nhu cầu của mọi người có thể biến nước thành một lực lượng ổn định và giúp thức đẩy phát triển bền vững. Chúng ta phải hành động dựa trên nhận thức rằng nước không chỉ là tài nguyên để sử dụng và cạnh tranh – đó là quyền của con người, vốn có trong mọi khía cạnh của cuộc sống.
Tham khảo:
https://universepublicschool.org/blog/world-water-day-2024/
https://earth.org/global-water-crisis-why-the-world-urgently-needs-water-wise-solutions/
https://www.un.org/sites/un2.un.org/files/2023/12/wwd2024_en_factsheet.pdf
