Hệ thống dữ liệu mở tỉnh Thừa Thiên Huế (OpenData)

Dữ liệu được xem là một loại tài nguyên của quốc gia và là tài sản chiến lược của Chính phủ, là một nguồn lực thiết yếu giúp các Chính phủ thiết kế, thực hiện và giám sát các chính sách và dịch vụ công. Thế nhưng các Chính phủ đã nhận ra rằng nguồn tài nguyên quý giá là dữ liệu của họ chưa được khai thác hiệu quả ở cả trong và ngoài khu vực ngoài nhà nước. Việc cung cấp dữ liệu cho những người có khả năng sử dụng/khai thác có thể giúp thúc đẩy đổi mới sáng tạo về kinh tế và xã hội cũng như tăng cường sự hợp tác giữa chính phủ với doanh nghiệp và người dân. Do đó, trong quá trình chuyển đổi từ chính phủ điện tử sang chính phủ số, dữ liệu mở là một yếu tố quan trọng không thể thiếu và là một tiêu chí đặc trưng của bất kỳ mô hình chính phủ số nào đang được triển khai bởi các quốc gia trên thế giới. Theo tờ trình Thủ tướng của Bộ Thông tin và Truyền thông về việc ban hành Danh mục dữ liệu mở của cơ quan nhà nước ưu tiên triển khai, thì các quốc gia trên thế giới nổi bật trong việc cung cấp dữ liệu mở của cơ quan nhà nước có thể kể đến gồm: Đan Mạch, Hà Lan, Singapore, Úc, Nhật, New Zealand, Estonia, Pháp, Thái Lan, Canada, Hàn Quốc, Anh, Ấn Độ, Mỹ..., Theo đó, các quốc gia đã cung cấp dữ liệu mở nhiều về số lượng, đa dạng các chủ đề, cung cấp dưới nhiều định dạng thuận tiện cho việc sử dụng. So sánh các số liệu này với kết quả triển khai dữ liệu mở tại Việt Nam ta thấy Châu Âu có hơn 1,4 triệu tập dữ liệu mở, Việt Nam mới có 10,6 nghìn tập; so với Mỹ, tập dữ liệu mở của quốc gia này đang gấp Việt Nam 32,8 lần, so với Úc thì tập dữ liệu mở của Việt Nam trên cổng dữ liệu quốc gia chỉ bằng 1/10. Ngoài Cổng dữ liệu Quốc gia cung cấp dữ liệu mở thì đến nay, chỉ mới có một số bộ ngành có kế hoạch xây dựng hệ thống dữ liệu mở, chưa có địa phương nào công bố Cổng dữ liệu mở của mình. Hệ thống dữ liệu mở tỉnh Thừa Thiên Huế được xây dựng để cung cấp các dữ liệu được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công bố rộng rãi cho cơ quan, tổ chức, cá nhân tự do sử dụng, tái sử dụng, chia sẻ, không bao gồm các dữ liệu của cá nhân, dữ liệu bí mật hoặc dữ liệu quan trọng chỉ số ít người biết của đơn vị tổ chức, dữ liệu bí mật quốc gia. Hệ thống đáp ứng các nguyên tắc yêu cầu của Nghị định 47/2020/NĐ-CP ngày 09 tháng 4 năm 2020 của Chính phủ về “Quản lý, kết nối và chia sẻ dữ liệu số của Cơ quan Nhà nước”: Dữ liệu mở là toàn vẹn và phản ánh đầy đủ nội dung thông tin cơ quan nhà nước cung cấp; Dữ liệu được cập nhật mới nhất; có khả năng truy cập sử dụng được trên môi trường mạng; đảm bảo khả năng thiết bị số có thể gửi, nhận, lưu trữ và xử lý được; tổ chức, cá nhân được tự do truy cập sử dụng dữ liệu mở, không yêu cầu khai báo định danh khi khai thác, sử dụng dữ liệu mở; dữ liệu ở định dạng mở; sử dụng dữ liệu mở là miễn phí; ưu tiên cung cấp dữ liệu mở đối với dữ liệu mà người dân, doanh nghiệp có nhu cầu sử dụng cao.

Với nhu cầu to lớn cũng như trình độ phát triển của công nghệ thông tin của Việt Nam nói chung, trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng, việc cung cấp các bộ dữ liệu quan trọng dưới dạng dữ liệu mở sẽ hỗ trợ sáng tạo, đổi mới và tăng trưởng kinh tế, khai thông luồng thông tin giữa các cơ quan ban ngành, trung ương và địa phương, hỗ trợ các mục tiêu khác của tỉnh như phát triển khung đánh giá giám sát hoạt động của hệ thống cơ quan hành chính, cải thiện năng lực quản lý dữ liệu và quy trình quản trị CNTT trong các cơ quan chính quyền. Để hình thành khung pháp lý trong việc dùng chung và khai thác dữ liệu cơ quan nhà nước, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế cũng đã ban hành Quyết định số 06/2021/QĐ-UBND ngày 03/02/2021 về quy chế quản lý, vận hành, khai thác dữ liệu trên Hệ thống dữ liệu mở của tỉnh. Hệ thống dữ liệu mở tỉnh Thừa Thiên Huế là một trong các nền tảng quan trọng trong chiến lược hoàn thiện chính quyền điện tử, phát triển chính quyền số và xây dựng đô thị thông minh của tỉnh. Nơi các cơ quan ban ngành, địa phương công bố hiện trạng thông tin về dữ liệu của mình; kiểm kê dữ liệu, minh bạch về dữ liệu; chia sẻ các phương tiện, công cụ, kỹ năng để thực hiện mục tiêu phát triển hạ tầng dữ liệu bền vững, giám sát việc chia sẻ dữ liệu, giải quyết vướng mắc trong chia sẻ dữ liệu giữa các đơn vị. Hệ thống dữ liệu mở tỉnh Thừa Thiên Huế sẽ là đầu mối cung cấp dữ liệu mở của cơ quan nhà nước. Người dân, doanh nghiệp, cộng đồng sẽ có điều kiện khai thác dữ liệu của cơ quan nhà nước để phục vụ nghiên cứu, học tập, sáng tạo sản phẩm, đóng góp cho sự phát triển của nhà nước và xã hội, góp phần thúc đẩy kinh tế. Hệ thống dữ liệu mở tỉnh Thừa Thiên Huế sẽ là nơi từng bước cung cấp các dịch vụ số mới, cho phép người dân, doanh nghiệp tiếp cận các dữ liệu của mình, về mình do cơ quan nhà nước nắm giữ; các dịch vụ số khác trên cơ sở dữ liệu phân tích định lượng, dữ liệu được tổng hợp tự động từ nhiều nguồn khác nhau. Hệ thống dữ liệu mở tỉnh Thừa Thiên Huế cũng là một kênh thông tin để tiếp nhận đóng góp của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân để các cơ quan nhà nước có nhiều dữ liệu hơn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và phục vụ người dân, doanh nghiệp tốt hơn.

Hệ thống Dữ liệu mở tỉnh Thừa Thiên Huế tuân thủ các yêu cầu về quyền riêng tư và bảo mật, đảm bảo không có dữ liệu nhận dạng cá nhân hay dữ liệu bảo mật của địa phương bị phát tán. Ngoại trừ 2 trường hợp ngoại lệ trên, tất cả dữ liệu được tạo ra bởi chính quyền địa phương có thể được công bố, bao gồm: dữ liệu thống kê, dữ liệu ngân sách, địa điểm và chất lượng dịch vụ công (trường học, bệnh viện, nước…), vị trí và thống kê tội phạm và tai nạn, dữ liệu địa lý, địa chính, thời tiết và bản đồ, thời gian biểu và lộ trình giao thông công cộng v.v… Hiện nay Hệ thống dữ liệu mở đang được công bố dữ liệu theo các chủ đề: Hệ Giáo dục, Công nghệ thông tin và Truyền thông, Giao thông vận tải, Khoa học, Kinh tế, Lao động, Môi trường Tài nguyên, Nông nghiệp, Tài chính, Văn hóa Du lịch, Xã hội, Xây dựng, Y tế, sức khỏe và chủ đề khác. - Thúc đẩy tính minh bạch và trách nhiệm giải trình: Người dân có thể truy cập thông tin về các chương trình, dịch vụ, kế hoạch thu chi ngân sách, giải ngân đầu tư công và các báo cáo định kỳ của cơ quan, chính quyền. - Tiết kiệm công sức và chi phí để có được thông tin mong muốn: có thể chia sẻ các nguồn dữ liệu giữa các cơ quan mà không cần mỗi đơn vị phải tự thu thập và xây dựng một bộ dữ liệu riêng, tạo cơ hội cho công dân và tổ chức có thể sử dụng các nguồn thông tin mà chính quyền sở hữu. - Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế xã hội: Dữ liệu không gian địa lý, giao thông và thời tiết thường được các công ty sử dụng để tạo ra nhiều dịch vụ mới, trong các lĩnh vực khác như thương mại điện tử, giao thông vận tải, xây dựng quy hoạch,... Những dịch vụ này mang lại lợi ích cho người dân, tạo ra giá trị kinh tế cũng như cải tiến cách thức sử dụng nguồn lực theo hướng hiệu quả hơn. - Tăng cường sự tham gia của người dân: Việc công bố dữ liệu thường tạo thuận lợi cho phản hồi và sự tham gia của người dân, tạo điều kiện cho cá nhân và tổ chức tham gia vào hoạt động kiểm tra giám sát, tăng độ minh bạch về quản lý thông tin và bộ dữ liệu mở, từ đó có thể phát hiện các đặc tính hoặc vấn đề từ bộ dữ liệu được chính quyền công bố. Điều này cũng giúp thúc đẩy tính tích cực chủ động tham gia của người dân trong việc xây dựng chính phủ số. Việc xây dựng Hệ thống dữ liệu mở và triển khai các bộ dữ liệu mở là xu thế tất yếu và là một hoạt động không thể thiếu trong quá trình xây dựng và chuyển đổi từ Chính quyền điện tử sang Chính quyền số. Tuy nhiên, tác dụng của dữ liệu mở chỉ phát huy tốt nhất khi có sự tham gia tích cực từ cá nhân và tổ chức, doanh nghiệp trong xã hội. Chính vì vậy, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa nhiều bên từ chính phủ, chính quyền các cấp, các chuyên gia trên nhiều lĩnh vực, các cơ quan và đơn vị, các tổ chức, cá nhân…để có thể phát huy hết tiềm năng và lợi ích của dữ liệu mở đối với các mặt trong đời sống xã hội.